بسیاری کانون توسعه را همان کانون ارزیابی می‌دانند که با اهداف توسعه‌ای برگزار می‌شود و در انتهای فرآیند ارزیابی با جلسات و یا مستندات توسعه‌ای منجر به توسعه فردی شرکت‌کنندگان می‌شود؛ اما بر خلاف تصور رایج که کانون ارزیابی و توسعه مشابه یکدیگر تلقی شده و صرفا هدف استفاده از کانون به عنوان عنصر متمایزکننده این دو رویکرد شناخته می‌شود، کانون توسعه تقریبا در تمامی ارکان کانون (طراحی، اجرا، پس از اجرا) رویکردی متمایز بوده و با کانون ارزیابی متفاوت است.
کانون توسعه انواع متفاوتی دارد که در ادامه به اختصار معرفی شده‌اند.
کانون ارزیابی تشخیصی
هدف یک کانون ارزیابی تشخیصی ایجاد نیمرخی از نقاط قوت و قابل بهبود یک داوطلب است تا در ادامه یک برنامه توسعه برای هر داوطلب طراحی شود. در این کانون‌ها بازخورد بعد از کانون ارائه شده و برنامه توسعه فردی نیز معمولاً بعد از ارزیابی تدوین می‌شود. نتایج یک کانون تشخیصی ممکن است صرفاً برای اهدافی که با خود داوطلب بر آن‌ها به توافق می‌رسیم به کار گرفته شود.
کانون ارزیابی یادگیری
کانون‌های یادگیری مشابه کانون‌های تشخیصی هستند اما داوطلبین آن در انتهای هر تمرین یک جلسه پرسش و پاسخ دارند. در این جلسه علاوه بر پرسش و پاسخ، اطلاعاتی نیز به شرکت‌کنندگان ارائه می‌شود . اهداف کانون یادگیری مشابه کانون تشخیصی است؛ علاوه بر آن یادگیری نیز حین کانون می‌تواند رخ دهد. حین جلسه پرسش و پاسخ، داوطلب‌ها بازخوردهای عمومی درباره تمرین می‌گیرند، همچنین اطلاعاتی که می‌تواند برای تمرین‌های بعدی مورد استفاده قرار گیرد ارائه می‌شود. از این رو داوطلبان درک بهتری درباره عملکرد خود حین تمرین پیدا می‌کنند و تمایل بیشتری نسبت به قبول توصیه‌های توسعه‌ای خواهند داشت.
کانون ارزیابی توسعه‌ای
هدف یک کانون ارزیابی توسعه‌ای تعیین حوزه‌های قوت و نیازهای توسعه‌ای و ایجاد فرصتی برای یادگیری حین کانون است. نتایج این کانون برای انتصاب به کار نمی‌رود. استفاده از این نتایج برای تصمیمات انتصابی باعث نقض عدالت رویه‌ای می‌شود. جلسه بازخورد در تمرین‌های مختلف با اهداف مختلفی برگزار می‌شود. داوطلبین همچنین بازخورد فردی درباره عملکردشان حین کانون دریافت می‌کنند و شروع به تعیین اهداف توسعه‌ای برای خود می‌کنند. آن‌ها این فرصت را دارند تا به تمرین و به کار گیری رفتارهای جدید، در شبیه سازی‌های بعدی بپردازند.
کانون ارزیابی مشارکتی
کانون ارزیابی مشارکتی نوع خاصی از کانون ارزیابی توسعه‌ای است. این کانون‌ها بر اساس اصول یادگیری تجربی و بازخورد مداوم بنا شده‌اند که در قالب روش کانون ارزیابی پیاده می‌شوند.
فرایند رایج این کانون‌ها عبارت است از :
- داوطلب در یک تمرین شبیه سازی مشارکت می‌کند.
- داوطلب و تسهیلگر او درباره عملکرد داوطلب در تمرین بحث می‌کنند و به‌صورت مشارکتی به ارزیابی این عملکرد می‌پردازند.
- تسهیلگر بر اساس نقاط قابل بهبود داوطلب در فضایی مبتنی بر اعتماد ، مشورت‌هایی به داوطلب می‌دهد.
- داوطلب برای امتحان کردن مهارت‌های رفتاری جدیدی که کسب کرده است؛ در تمرین بعدی شرکت می‌کند.
- داوطلب با کمک تسهیلگر، گزارشی شامل نقاط قوت و قابل بهبود خود می‌نویسد. علاوه بر این ، داوطلب با کمک تسهیلگر یک برنامه توسعه تدوین می‌کند .
کانون توسعه‌ای مربیگری
کانون‌های مربیگری نسخه‌ای جدید از کانون‌های مشارکتی هستند . یعنی همان فرایند در این کانون‌ها اجرا می‌شود اما مشاهده‌گرها مربیانی خبره و شایسته هستند . در این کانون‌ها داوطلب به‌جای دریافت صرف بازخورد و مشاوره بعد از هر تمرین ، توصیه‌های مربیگری نیز دریافت می‌کند.
